نامرتبی دندان ها از شایع ترین مشکلات دندانی است که علاوه بر تاثیر منفی در لبخند بیمار مشکل تجمع آلودگی ها و پلاک ها را در بین دندان ها به همراه دارد. درمان ارتودنسی برای دندان های نامرتب به دو روش: همراه با کشیدن دندان و بدون کشیدن دندان قابل درمان می باشد که به شرایط فکی و دندانی بیمار بستگی دارد.
دندانهای غایب به منزله دندانهایی دائمی هستند که به هر دلیل اعم از عدم تشکیل مادرزادي جوانه دندانی داخل دهان نباشند.
بدیهی است باید برای فضای خالی این دندانها فکری کرد. طرح درمان های حول درمان این ناهنجاری اغلب بر دو محور باز کردن فضای دندانهای غایب و جایگزینی با پروتز (ایمپلنت، يا بریج )و یا بستن فضای دندانهای غایب استوار است. ویژگی های اختصاصی دندانی-فکی هر کیس، متخصص ارتودنسی را بر آن می دارد که بهترین طرح درمان را در خصوص این ناهنجاری برگزیند.
دیپ بایت یا همپوشانی زیاد دندان های بالا و پایین باعث سایش دندان های پایین، ناراحتی پریودنتال و یا اختلال در عملکرد مفصل فک می شود. در این اختلال عوامل دندانی، فکی و یا هردو موثر میباشند که چنانچه قبل از رسیدن به سن بلوغ برای درمان اقدام شود میتوان با کمک دستگاه های متحرک ارتودنسی آن را کنترل کرد.
عقب بودن فک پایین از جمله اختلالاتی می باشد که شایعترین دلیل آن عوامل ارثی می باشد. بهترین سن درمان این اختلال قبل از سن بلوغ یعنی قبل از ۹ سالگی برای دختر خانم ها و قبل از ۱۲ سالگی برای پسرها می باشد. این اختلال در سن قبل از بلوغ با استفاده از دستگاه های خارج دهانی ارتودنسی مانند هدگیر و بعد از بلوغ قالبا با ارتودنسی همراه با جراحی فک قابل درمان می باشد.
اختلال جلو بودن فک پایین علاوه بر مشکلات جویدن و ایجاد اختلال در عملکرد صحیح مفصل فک در زیبایی بیمار نیز تاثیر منفی دارد. مهمترین عامل بروز این اختلال نیز مانند اختلال عقب بودن فک پایین موضوع مادرزادی یا ارثی بودن آن میباشد. بهترین سن درمان این اختلال قبل از سن بلوغ میباشد که با کنترل رشد فک ها قابل کنترل میباشد. درمان این اختلال بعد از سن بلوغ معمولا ارتودنسی همراه با جراحی فک میباشد.
ارتودنسی نامرئی یا سیستم‌های نوین Alignerهای شفاف جدیدترین تحول در درمان‌های ارتودنسی میباشند که نیاز این بخش از دندانپزشکی را به براکت‌های معمول (براکت‌های سیم دار) مرتفع نموده است.
استفاده از این نوع درمان در سال 1997 میلادی در آمریکا شروع شد و رفته رفته جای خود را در درمان‌های ارتودنسی باز نمود. این روند تا حدی پیش رفت که در سال 20122 دو میلیون دندانپزشک در جهان دوره‌های آموزشی استفاده از این سیستم را گذراندند. ما در کلینیک دندانپزشکی Smiles Are Forever ارائه دهنده این سیستم به بیماران ارتودنسی خود هستیم.
از مزایای ارتودنسی نامرئی می توان به موارد زیر اشاره نمود:
در ارتودنسی نامرئی با استفاده از پلاک های شفاف اینویزالاین، با استفاده از حدود 20 پلاک شفاف پلاستیکی که از پلی اورتان پزشکی ساخته شده اند موقعیت دندان ها را اصلاح می نمائیم.
دستگاه های فانکشنال ارتودنسی Functional appliance عبارتند از دستگاه های متحرکی که از آن ها برای جلو آوردن فک پایین و رفع ناهنجاری کلاس 2 استفاده می گردد. در این دستگاه ها ایجاد تغییر در فانکشن و یا عملکرد فک بالا و پایین ناهنجاری کلاس 2 بیمار درمان می گردد. این دستگاه ها به دو گروه عمده ثابت و متحرک تقسیم می شوند. نوع ثابت آن بر روی دندان ها ثابت می باشد و بیمار نمی تواند آن را بر دارد. از مهمترین مزایای دستگاه های ثابت، کاهش نیاز به همکاری بیمار در خصوص گذاشتن مرتب دستگاه می باشد. اما رعایت بهداشت در نوع ثابت دشوار می باشد و دقت بیشتری لازم دارد. اما در نوع متحرک بیمار می تواند هر زمان که بخواهد دستگاه را بردارد و مجددا در دهان قرار دهد. رعایت بهداشت در دستگاه های متحرک ساده تر از دستگاه های ثابت می باشد اما این دستگاه ها نیاز به همکاری بیشتری از سمت بیمار دارند تا پاسخ درمانی مناسب حاصل گردد.
دستگاه های ثابت فانکشنال :
انواع مختلفی از دستگاه های ثابت وجود دارد. مانند Herbst و MARA.
دستگاه های متحرک فانکشنال:
انواع مختلف دستگاه های فانکشنال متحرک نیز وجود دارد. برخی از مهمترین آن ها عبارتند از: فرانکل Frankel، Bionator، Activator، R-appliance، فرمند Farmand.
فاصله بین دندان های بالا و پایین در ناحیه جلویی فک که به آن اپن بایت قدامی گفته می‌شود، علاوه بر ایجاد اختلال در صحبت کردن، غذا خوردن و قرارگیری نا مناسب زبان در دهان باعث افزایش میزان سایش دندان ها شده و در زیبایی بیمار نیز تاثیر منفی دارد.
فاصله بین دندان ها از دیگر مشکلات دندانی می باشد که علاوه بر تاثیر منفی در زیبایی لبخند شما باعث تجمع پلاک های بین دندانی و تحلیل استخوان فک در دراز مدت می شود. جهت درمان فاصله بین دندان ها این مشکل با توجه به میزان فاصله و پراکندگی آن در دندانها میتوان از درمان ارتودنسی و یا ترمیم زیبایی دندان با استفاده از لامینیت و یا کامپوزیت ونیر اقدام نمود.
در حالت عادی دندان های فک بالا باید نسبت به دندان های فک پایین کمی بیرون تر باشند که در اختلال کراس بایت این موضوع برعکس می باشد. از مهمترین عوارض این اختلال می توان به آسیب های فصل فک، سایش دندانها و انحراف فک در حالت بسته اشاره نمود. این اختلال ممکن است بر اثر اختلال در رویش دندانها، مکیدن انگشت، تنفس دهانی و یا اختلالات فکی ایجاد شود. بهترین سن درمان این اختلال قبل از رسیدن به سن بلوغ می باشد.