دندان‌های باک یا خرگوشی به دندان‌هایی اطلاق می‌شود که جلوتر از فک پایین قرار دارند. در این حالت دندان‌های بالایی بیشتر از دندان‌های پایین به سمت جلو کشیده می‌شوند و این موضوع باعث ناراحتی و مشکلات زیبایی می‌شود.
این حالت اغلب به عنوان دندان اوربایت شناخته می‌شود و ممکن است باعث مشکلات در بسته شدن کامل لب‌ها و حتی منجر به بیرون‌زدگی دندان‌ها گردد.
به دلیل شباهت ساختار دندان‌های جلویی به دندان‌های خرگوش، این حالت به نام “دندان خرگوشی” نیز شناخته می‌شود.
علت بروز دندان خرگوشی
علل این وضعیت متنوع بوده و شامل عوامل ژنتیکی و عادات مختلف می‌باشد.
عوامل ژنتیکی می‌توانند شامل مال‌اکلوژن نوع دوم فک باشند که باعث ناهماهنگی دندان‌ها می‌شود. در این حالت فک بالا جلوتر از فک پایین قرار دارد.
در حالت دیگر اینکه فک پایین عقب‌رفته می‌تواند فک بالایی را به سمت جلو حرکت داده و شکل دندانی شبیه خرگوش ایجاد کند.
حالت دیگر استفاده نامناسب زبان در حین بلع نیز به نام “بلع غیرمعمول” شناخته می‌شود و می‌تواند فشاری روی دندان‌های بالا اعمال کند و باعث شکل‌گیری دندان خرگوشی شود.
عادات موثر در ایجاد دندان خرگوشی
عاداتی نظیر مکیدن شست، استفاده از پستانک، جویدن ناخن و مکیدن لب نیز در ایجاد دندان خرگوشی تاثیرگذار هستند. به عنوان مثال، مکیدن شست، به ویژه در سنین بالاتر از 5 سالگی، می‌تواند تراز دندان‌ها و رشد دهان را تحت تاثیر قرار دهد.
مکیدن انگشت شست مداوم و شدید می‌تواند روی تراز دندان‌های دائمی تأثیر بگذارد و به شکل فک و دهان آسیب برساند.
با جلوگیری از این عادت علاوه بر تاثیر آن بر سلامت دندان‌ها، احتمال آلودگی به باکتری‌ها و ویروس‌ها را هم کاهش می‌دهد.
بهترین روشی که می‌توان در همان شروع این اتفاق جلوی آن را گرفت، معاینات منظم دندانپزشکی است تا اگر هم دندان‌های بالایی حرکت کرده باشند، در سریع‌ترین زمان می‌توان آنها را اصلاح نمود.
سایر علل ممکن شامل این موارد است:
- آسیب و ضربه به دندان‌ها
- ژنتیک
- دندان‌های شلوغ
- دندان قروچه
- دندان‌های غیر معمول یا نهفته
آیا دندان خرگوشی باید درمان شود، اگر نشود چه اتفاقی می افتد؟
به‌طور کلی، تاخیر یا عدم درمان دندان خرگوشی می‌تواند علاوه بر مشکلات جسمی، تأثیرات ناخواسته بر عزت نفس و رفاه کلی فرد ایجاد کند.
خطرات بهداشتی مرتبط با دندان خرگوشی در صورت عدم درمان گسترده و جدی هستند.
عواقب احتمالی شامل:
- مشکلات در جویدن یا خوردن
- مشکلات گفتاری
- دندان قروچه
- از دست دادن زودرس یا تاخیری دندان‌های شیری در کودکان
- تنفس دهانی
- افزایش حساسیت
- پوسیدگی دندان
- بیماری‌های لثه به دلیل مشکلات در تمیز کردن مناسب فک
- درد فک
- سردردهای ناشی از فشار روی مفصل فک
- شکستگی دندان
درمان ارتودنسی، می‌تواند به طور همزمان به حل نگرانی‌های زیبایی و کاهش خطرات سلامتی مرتبط با بیرون زدگی دندان‌های جلویی کمک کند.
دندان خرگوشی با چه روش‌هایی می‌توان درمان کرد؟
برای کودکانی که عادت به مکیدن انگشت خود دارند، وسایل ارتودنسی می‌تواند این عادت را مختل می‌کند. متخصص ارتودنسی کودکان می‌تواند در تعیین مناسب‌ترین نوع برای کودک کمک کنند.
روش‌های مختلفی برای درمان و اصلاح دندان‌های خرگوشی وجود دارد. بریس‌ها به عنوان یکی از گزینه‌های ارتودنسی برای اصلاح موقعیت دندان‌ها، کاهش درد و رفع مشکلات مربوط به اوربایت استفاده می‌شوند.
این فرآیند شامل چسباندن براکت‌ها به دندان با چسب مخصوص، اتصال سیم‌ها به براکت‌ها و استفاده از نوارهای لاستیکی برای نگه داشتن آنها است.
روش دیگری که هم پیشنهاد می‌شود، استفاده از کامپوزیت برای اصلاح دندان‌های خرگوشی است، اما ممکن است با مشکلاتی همچون اصلاح نشدن مشکلات فک، ترمیم نشدن دائمی ظاهر دندان‌ها، هزینه بالا و فرآیند پیچیده مرتبط باشد.
در موارد شدید، جراحی اوربایت ممکن است برای تنظیم صحیح فک ضروری باشد، به خصوص اگر تفاوت قابل توجهی بین فک بالا و پایین وجود داشته باشد.
روش‌های اصلاح دندان خرگوشی با ارتودنسی
درمان ارتودنسی روش اولیه برای اصلاح دندان‌های باک مخصوصا در کودکان است. این درمان شامل تنظیم موقعیت و شیب دندان‌ها، استفاده از براکت‌های فلزی یا ارتودنسی نامرئی بر اساس مورد خاص است.
برای بزرگسالان با بیرون‌زدگی شدید ناشی از مال اکلوژن نوع 2 ، ممکن است نیاز به جراحی دهان برای تغییر موقعیت استخوان فک باشد.
بهترین سن برای درمان دندان خرگوشی با ارتودنسی
زمان ایده‌آل برای اصلاح دندان‌های باک با ارتودنسی در دوران کودکی، قبل از رسیدن کودک به سن 12 سالگی است.
ارتودنسی برای کودکان توصیه می‌شود، زیرا استخوان‌ها هنوز در حال رشد هستند و اصلاح دندان خرگوشی را آسان‌تر می‌کنند. با این حال، متخصص پس از ارزیابی هر مورد تصمیم نهایی را خواهد گرفت.
دوره درمان دندان خرگوشی با ارتودنسی چقدر است؟
مدت زمان درمان ارتودنسی برای دندان‌های خرگوشی بستگی به شدت بیماری دارد. بریس‌ها معمولاً به مدت 2 سال یا بیشتر استفاده می‌شوند. پس از رسیدن به تراز مناسب، افراد ممکن است نیاز به استفاده از نگهدارنده داشته باشند.
نگهدارنده‌ها نقش مهمی در حفظ موقعیت دندان دارند و استفاده از آنها ممکن است برای چندین ماه یا حتی برای بقیه مدت طول بکشد.