کش ارتودنسی

کش ارتودنسی یا الاستیک از ابزارهای اصلی ارتودنسی است که برای ترمیم بایت یا نحوه همپوشانی دندان‌ها در افرادی که با مشکلات اندربایت و اوربایت درگیر هستند، استفاده می‌شود.

در مواردی که دندان‌های ردیف بالا و پایین به خوبی هم دیگر را پوشش می‌دهند یا بیش از حد نامنظم باشند، سیم و براکت ارتودنسی قادر به ترمیم آن‌ها نیست و از ابزارهای دیگری بنا بر تشخیص متخصص ارتودنسی به نام الاستیک یا کش ارتودنسی استفاده می‌شود‌.

کش ارتودنسی چیست؟

کش یا الاستیک ارتودنسی یک نوار لاستیکی یا سیلیکونی با خاصیت ارتجاعی بسیار بالاست که برای ترمیم هم‌پوشانی دندان‌های فک بالا و فک پایین استفاده می‌شود. این کش روی براکت‌های فوقانی و تحتانی و نواحی جلو و عقب دندان‌ها قرار می‌گیرد تا به‌هم‌ریختگی دندان‌ها اصلاح شود و دندان به جای اصلی خود برگردد.

این کش در ارتودنسی با هدف اصلاح انواع اختلال همپوشانی فک یا مال الکوژن به کار گرفته می‌شود.‌

بریس ارتودنسی بدون کمک کش دور براکت ارتودنسی قادر به رفع ایرادات هم‌پوشانی دندان‌ها مثل اوربایت، اندر‌بایت و اپن بایت نیست؛ از این‌رو متخصص ارتودنسی برای کاهش دوره درمان این اختلالات و عدم نیاز به درمان‌های دیگر از کش ارتودنسی استفاده می‌کند که بهترین اثر بخشی را دارد.

ارتودنسی رنگی چیست؟

زمانی‌که نام ارتودنسی رنگی را می‌شنوید شاید برایتان سوال باشد که ارتودنسی رنگی چیست و چه تفاوتی با سایر ارتودنسی‌ها دارد؟

در پاسخ باید گفت که ارتودنسی رنگی یک اصطلاح است که برای الاستیک ارتودنسی در رنگ‌های مختلف به کار می‌رود.‌

کش یا الاستیک ارتودنسی نوار ارتجاعی بسیار محکمی است که در رنگ‌های متنوعی وجود دارد و به نام کش ارتودنسی رنگی نیز در میان مردم معروف است.

در گذشته نیز از این کش استفاده می‌شد، اما به دلیل شفاف یا سفید رنگ بودن توجه کسی را به خود جلب نمی‌کرد و می‌توان گفت که نامرئی بود.

 الاستیک‌های ارتودنسی اغلب برای بیمارانی که ارتودنسی ثابت دارند با هدف مرتب‌سازی جهت دندان‌ها به کار می‌روند‌.

کش‌های ارتودنسی رنگی امروزه بسیار مورد پسند نوجوانان، جوانان و کودکان هستند و با وسواس و علاقه زیادی رنگ آن را انتخاب می‌کنند.

تنوع بالای رنگ‌های کش ارتودنسی سبب شده که افرادی که نیاز به این درمان دارند در انتخاب رنگ آن سردرگم شوند و از اطرافیان خود نظرسنجی کنند که کش ارتودنسی چه رنگی بزارم.

در واقع انتخاب رنگ الاستیک ارتودنسی یک امر سلیقه‌ای است و هیچ محدودیتی در انتخاب آن وجود ندارد و تاثیری نیز در روند درمان ندارد.

هر شخصی می‌تواند بهترین رنگ کش برای ارتودنسی را مانند ارتودنسی با کش بنفش، ارتودنسی با کش مشکی، ارتودنسی با کش سفید، ارتودنسی با کش طوسی، ارتودنسی با کش صورتی، ارتودنسی با کش بی رنگ، ارتودنسی با کش آبی و … را متناسب با رنگ پوست و علاقه خود انتخاب کند.

نحوه عملکرد کش ارتودنسی

الاستیک ارتودنسی یک ابزار ساده ولی کارآمد و مهم در اصلاح دندان‌ها و فک است که برخی افراد به غلط تاثیر آن را کم می‌پندارند، در صورتی که کش ارتودنسی بین فکی برای مقاصد مختلف و مهمی که براکت‌های ارتودنسی ثابت و متحرک قادر به رفع آن نیستند به کار می‌رود.

زمانی‌که درمان دندان و فک با ارتودنسی وارد فاز اصلاحی شود از کش‌های سیلیکونی یا لاستیکی مخصوصی استفاده می‌شود تا به نتایج قطعی و موثرتری برسند.

با اینکه مرحله استفاده از کش نسبت به سایر مراحل بهبود فک و دندان طولانی‌تر است و گاهی استفاده از آن برای فرد بسیار غیر قابل تحمل می‌شود، اما برای رسیدن به وضعیت مطلوب و رفع ایرادات فک و دندان چاره‌ای جز استفاده از کش ارتودنسی نیست.

موضوع مهم در استفاده از این کش دخالت بیمار در روند درمان است که بیمار باید این کش را با توجه به دستورالعمل‌های متخصص ارتودنسی به طور مرتب و در مدت زمان مناسب روی دندان‌های خود قرار دهد. فرد در طول استفاده از این کش باید نظم و مشارکت زیادی داشته باشد تا بهترین نتایج برای او حاصل شود.‌ این کش به طور مکرر و در شکل و ساختار خاصی روی براکت‌های مختلفی قرار می‌گیرد تا نتیجه مطلوب به دست بیاید.

انواع کش ارتودنسی

الاستیک ارتودنسی در انواع مختلفی بنا بر جنس، نوع اتصال و… وجود دارد. مهمترین دسته‌بندی کش ارتودنسی برای فک بر اساس سیستم اتصال است که با توجه به نوع و میزان نابهنجاری دندان‌های شخص و فک او یک نوع انتخاب می‌شود‌.

انواع کش ارتودنسی بر اساس شیوه اتصال

انواع کش ارتودنسی بر اساس شیوه اتصال در دو دسته زیر وجود دارند:

1- کش ارتودنسی کلاس یک

کلاس یک یا مستطیلی یک‌ نوع اتصال کش ارتودنسی است که به منظور روی هم گیری فک بالا و پایین استفاده می‌شود. در این نوع کش به دو دندان فک پایین و بالا به نحوی وصل می‌شود که در پایان کار مستطیل شکل باشد و وظیفه خود را که قرار گرفتن فک بالا و پایین روی هم است را انجام دهد.

2- کش ارتودنسی کلاس 2

 این نوع کش به منظور جلو کشیدن دندان‌های پایینی و عقب کشیدن دندان‌های بالایی به کار گرفته می‌شود. نحوه اتصال این کش بدین نحو است که کش ارتودنسی از قلاب براکت دندان نیش بالایی با قلاب براکت دندان آسیاب پایینی متصل می‌شود.

3- کش ارتودنسی کلاس 3

این کش باعث کاهش روند بهبود عقب کشیدن دندان‌های جلو و جلو کشیدن دندان‌های عقبی می‌شود. برای اتصال این نوع، کش را به قلاب براکت دندان نیش پایین و آسیاب بالا وصل می‌کنند.

4- کش ارتودنسی مستطیلی

 کش ارتودنسی مستطیلی برای قرار‌گیری دندان‌ها روی هم به کار می‌رود. در این نوع نحوه اتصال، کش به قلاب براکت دو دندان در ردیف بالا و ردیف پایین متصل می‌شود.

5- کش ارتودنسی مثلثی

از دیگر انواع اتصال کش ارتودنسی مثلثی است که با هدف اصلاح وضعیت دندان‌ها استفاده می‌شود.‌ اگر در ناحیه جلوی دهان میان فک پایین و بالا فاصله‌‌ای باشد، برای بهبود آن و رفع این فاصله این نوع الاستیک ارتودنسی به کار می‌رود.

نحوه نصب این نوع کش ارتودنسی بدین صورت است که الاستیک را نخست به براکت قلاب‌دار دندان نیش فک بالا و پس از آن به دندان نیش فک پایین و در آخر به دندان آسیاب فک پایین وصل می‌کنند تا شکل مثلثی به خود بگیرد.

انواع کش ارتودنسی از نظر ساختار

انواع کش ارتودنسی بر اساس ساختار در دو دسته‌بندی زیر جا می‌گیرند:

اورینگ یا O-ring

کش‌های ارتودنسی اورینگ (O-ring) در سایز‌های بسیار کوچکی تولید شده و دور هر براکت به کار گرفته می‌شوند. کش اورینگ تنوع رنگی بسیار بالایی دارد و به منظور افزایش حفاظت از سیم ارتودنسی داخل براکت استفاده می‌شود.

کش رابر بند

کش رابر بند نوع دیگر الاستیک ارتودنسی است که از نوع اورینگ بزرگتر بوده و با هدف اعمال فشار بیشتر به فک به کار می‌رود. پس از پایان دوره درمان با این نوع کش فک و دندان در وضعیت درستی قرار می‌گیرند. این نوع کش برای ترمیم دندان و فک در شکل‌های مختلفی استفاده می‌شود.

دلایل استفاده از کش در ارتودنسی

علت گذاشتن کش در ارتودنسی به دلایل زیادی مربوط می‌شود‌.‌ این کش این قابلیت را دارد که مشکلات فک و دندانی که ارتودنسی ثابت قابل به رفع آن‌ها نیست را از بین ببرد، همچنین کش ارتودنسی مدت زمان ترمیم دندان‌های ارتودنسی شده را کاهش می‌دهد. از این الاستیک در ارتودنسی برای قرار گرفتن دندان‌ها در وضعیت درست و ایده‌آل در شرایطی که دندان‌ها بسیار نامنظم باشند و فک نیز در شرایط مطلوبی نباشد و مشکلاتی مانند مشکل عدم هم پوشانی داشته باشد، توسط متخصص ارتودنسی به کار می‌رود. استفاده از این ابزار ساده علاوه بر سرعت بخشیدن بر روند درمان، بهبودی قطعی را حاصل می‌کند.

تاثیر استفاده از کش در ارتودنسی

تاثیر کش در ارتودنسی برای اصلاح دندان‌های بسیار نامنظم و اختلال فک بسیار بیشتر از براکت‌های متحرک یا ثابت به تنهایی است. از مهمترین تاثیرات استفاده از الاستیک ارتودنسی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سرعت بخشیدن به دوره درمان
• رسیدن به نتایج قطعی و مطلوب
• بهبود و رفع مشکلات بایت
• قرار گرفتن دندان‌ها در جای درست و اصلی
• قرار گرفتن دندان‌های فک پایین و بالا بر روی هم

مدت زمان استفاده از کش ارتودنسی

مدت زمان استفاده از الاستیک ارتودنسی با توجه به وضعیت بیمار متفاوت است‌ و پزشک معالج پس بررسی شرایط فرد بر اساس معاینه و عکس‌های رادیو‌لوژی تصمیم به استفاده از نوع خاصی از کش می‌گیرد تا با اعمال فشار کش، فک و دندان‌ها در جای اصلی و درست خود قرار گیرند.

تعداد استفاده از کش نیز به وضعیت دندان‌ها و فک فرد بستگی دارد‌. از آنجایی‌که کش ارتودنسی در انواع زیادی از لحاظ ساختار، رنگ، جنس، نحوه اتصال و … وجود دارند، باید نوع متناسب را با تجویز پزشک استفاده کنید.

همچنین نباید به منظور تسریع در روند بهبودی از تعداد کش بیشتری استفاده شود؛ زیرا به جای اینکه به نتایج مطلوب برسید، مشکلات زیادی برای دندان و فک شما ایجاد می‌شود.

مدت زمان استفاده از این الاستیک هم به نظر دکتر بستگی دارد و نباید کش را بیشتر یا کمتر از مدت زمان قید شده استفاده کنید.

از آنجایی‌که این کش‌ها خاصیت ارتجاعی دارند، اگر در مدت زمان طولانی و بیش از زمانی که متخصص ارتودنسی به شما توصیه کرده که باید تعویض شوند، اقدام به تعویض آن نکنید، خاصیت کشسانی خود را از دست می‌دهد و حداقل تاثیر را دارد؛ پس در زمان مقرر نسبت به تعویض کش قدیمی با جدید اقدام کنید.

آیا استفاده از کش ارتودنسی درد دارد؟

بسیاری از افراد بابت درد کش ارتودنسی احساس ترس و نگرانی دارند و این سوال در ذهن‌شان است که آیا ارتودنسی درد دارد؟

در روزهای نخست پس از قرارگیری احساس درد و ناخوشایندی در این ناحیه بسیار طبیعی بوده که این درد با توجه به میزان تحمل افراد بین متوسط تا شدید است، ولی پس از طی چند روز به مرور این درد و احساس ناخوشی کاهش یافته و تمام می‌شود.

یک نکته را به یاد داشته باشید که در صورت وجود درد شدید به هیچ وجه نباید کش‌ها را جدا کنید و ادامه درمان را متوقف کنید؛ چند روزی تحمل کنید و با مشورت پزشک داروهای مسکن مصرف کنید تا این درد و ناراحتی به پایان برسد و روند درمان با موفقیت ادامه یابد.‌

نحوه مراقبت و نگهداری کش ارتودنسی

الاستیک ارتودنسی همانند سایر دستگاه‌های ارتودنسی برای اثر‌بخشی بالا و حفظ بهداشت دهان و دندان نیاز به مراقبت و نگهداری ویژه دارد.‌ در صورتی‌که پزشک استفاده از این کش‌ها را برای شما تجویز کرده، راه‌های مراقبتی زیر را به کار ببرید:

در صورتی‌که در نخستین روزهای قرارگیری کش احساس درد شدیدی دارید، روند درمان را ادامه دهید؛ زیرا پس از چند روز به تدریج و با استفاده مکرر و مرتب کش این درد و حس ناراحتی برطرف می‌شود.

بنا بر توصیه پزشک در طی روز باید ۳ تا ۴ بار کش ارتودنسی را تعویض کنید؛ زیرا قابلیت ارتجاعی و کشسانی آن پس از چند ساعت از بین می‌رود؛ از این‌رو در حد فاصل زمانی منظم آن را تعویض کنید.

نصب کش‌های ارتودنسی را دقیقا مطابق با توصیه پزشک معالج خود و با دقت فراوان انجام دهید.

از آنجایی‌که کش‌های ارتودنسی یک محیط ایده‌آل برای تجمع باکتری‌ها و پلاک‌ها هستند، حتما پس از هر بار وعده غذایی مسواک بزنید و نخ دندان بکشید. برای سهولت مسواک زدن و نخ دندان کشیدن می‌توانید کش را خارج کنید.

اگر کش ارتودنسی به هر دلیلی شل یا پاره شده، حتما آن را با یک کش نو تعویض کنید.

همیشه همراه خود یک یا چند کش ارتودنسی داشته باشید تا در زمان مناسب یا در صورت شلی و پارگی آن را تعویض کنید و اختلالی در روند درمان پیش نیاید.

کش ارتودنسی از کجا بخرم؟

بسیاری از افرادی که تحت معالجه با کش ارتودنسی برای براکت‌ها قرار می‌گیرند با یک سوال مواجه می‌شوند که در صورت نیاز باید این کش‌ها را از کجا تهیه کرد؟

در پاسخ باید گفت که برای خرید این کش‌ها نیازی به مراجعه به فروشگاه خاصی ندارید؛ زیرا متخصص ارتودنسی معالج شما با توجه به طول درمان تعداد کش مورد نیاز را در اختیار شما قرار می‌دهد.

تا پایان دوره درمان تعداد کش‌ها برای شما کفایت می‌کند و نیازی به تهیه مجدد آن ندارید.

قیمت کش ارتودنسی چقدر است؟

همان‌طور که گفته شد، نیازی به تهیه این کش‌ها نیست و در کلینیک متخصص ارتودنسی به شما داده خواهد شد، در برخی از کلینیک‌ها این کش بر روی هزینه نهایی ارتودنسی حساب شده است و در برخی خیر که قیمت هر بسته الاستیک ارتودنسی حدود 20 تا 50 هزار تومان هست.