ارتودنسی ثابت

ارتودنسی ثابت، روشی رایج در دندانپزشکی برای اصلاح ناهنجاری‌های دندانی و فکی است. این درمان با استفاده از بریس‌های ثابت انجام می‌شود و به دلیل دقت بالا در تصحیح موقعیت دندان‌ها، مورد توجه قرار گرفته است. هزینه این درمان بسته به نوع ناهنجاری، طول دوره درمان و تخصص دندانپزشک متغیر خواهد بود.

هزینه ارتودنسی در سال 1404 در شرق تهران به شرح جدول ذیل می‌باشد.

نوع ارتودنسی	هزینه ارتودنسی
ارتودنسی ثابت دو فک	شروع از 55 میلیون تومان
ارتودنسی سرامیکی دو فک	شروع از 70 میلیون تومان
ارتودنسی نامرئی هر فک	شروع از 45 میلیون تومان
ارتودنسی لینگوال هر فک	شروع از 45 میلیون تومان
ارتودنسی فانکشنال دو فک	شروع از 30 میلیون تومان
ارتودنسی متحرک هر فک	شروع از 15 میلیون تومان
ارتوسرجری	شروع از 80 میلیون تومان

ارتودنسی ثابت برای افرادی مناسب است که ناهنجاری‌های دندانی و فکی متوسط تا شدید دارند و به دنبال یک راه حل دائمی برای اصلاح طرح لبخند خود هستند. این روش درمانی شامل اجزای مختلفی از جمله براکت‌ها، سیم‌ها و الاستیک‌ها است که هر کدام نقش مهمی در حرکت دندان‌ها به موقعیت صحیح دارند.

ارتودنسی ثابت چیست؟

ارتودنسی ثابت، روشی درمانی در حوزه دندانپزشکی به شمار می‌رود که به منظور اصلاح ناهنجاری‌های دندانی و فکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش، به بیمار کمک می‌کند تا مشکلاتی نظیر جلو یا عقب بودن دندان‌ها، بیرون‌زدگی، بلندی یا کوتاهی طول تاج دندان، چرخش دندان و به طور کلی، قرارگیری نامناسب دندان‌ها در فک را برطرف نماید. هدف نهایی ارتودنسی، قرار دادن دندان‌ها در جایگاه اصلی خود و ایجاد یک طرح لبخند زیبا و هماهنگ است.

نخستین گام در انجام ارتودنسی ثابت برای هر دو فک، تهیه رادیوگرافی‌های تخصصی ارتودنسی و مشاوره دقیق با یک متخصص ارتودنسی مجرب است. متخصص ارتودنسی، پس از بررسی‌های بالینی و ارزیابی شرایط اسکلتال بیمار، نوع درمان مناسب و مدت زمان مورد نیاز برای رسیدن به نتیجه مطلوب را تعیین می‌کند.

همان‌طور که از نام این روش پیداست، ارتودنسی ثابت به صورت دائمی بر روی دندان‌ها نصب می‌شود و برخلاف ارتودنسی شفاف، توسط بیمار قابل جابجایی نیست. به عبارت دیگر، پس از نصب دستگاه ارتودنسی ثابت، بیمار نمی‌تواند آن را برای غذا خوردن یا سایر فعالیت‌ها از دهان خارج کند.

در این روش درمانی، از قطعات فلزی کوچکی به نام براکت استفاده می‌شود که بر روی هر یک از دندان‌ها چسبانده می‌شوند. سپس، یک سیم نازک از میان این براکت‌ها عبور داده شده و آنها را به یکدیگر متصل می‌کند. با اعمال نیروهای کنترل شده از طریق این سیم، دندان‌ها به تدریج به موقعیت صحیح خود هدایت می‌شوند. لازم به ذکر است که ارتودنسی ثابت عمدتاً به اصلاح روابط دندانی می‌پردازد. در مواردی که ناهنجاری فکی وجود داشته باشد و فک جلو یا عقب باشد، ممکن است نیاز به جراحی فک و صورت همزمان با درمان ارتودنسی ثابت باشد.

انواع ارتودنسی ثابت

درمان ارتودنسی ثابت، باتوجه به نوع براکت‌های مورد استفاده، می‌تواند گزینه‌های متعددی را در اختیار بیماران قرار دهد. انتخاب نوع مناسب براکت، بستگی به عوامل مختلفی از جمله شدت ناهنجاری، بودجه بیمار، و ترجیحات زیبایی‌شناختی او دارد.

هر یک از این روش‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارند و با در نظر گرفتن این موارد، متخصص ارتودنسی بهترین گزینه را برای هر بیمار تعیین می‌کند. در ادامه به بررسی دقیق‌تر انواع ارتودنسی ثابت می‌پردازیم:

ارتودنسی ثابت فلزی

ارتودنسی ثابت فلزی که تحت عنوان ارتودنسی ثابت معمولی نیز شناخته می‌شود، رایج‌ترین و قدیمی‌ترین نوع ارتودنسی است. در این روش، براکت‌ها از جنس استیل ضد زنگ ساخته شده و با استفاده از چسب مخصوصی به سطح دندان‌ها متصل می‌شوند. سیم‌های ارتودنسی نیز از جنس فلز بوده و با استفاده از کش‌های کوچک (الاستیک‌ها) یا سیم‌های ظریف به براکت‌ها متصل می‌شوند.

براکت‌های فلزی به دلیل استحکام و دوام بالا، گزینه‌ای مقرون به صرفه و قابل اعتماد برای بسیاری از بیماران محسوب می‌شوند. این براکت‌ها در برابر شکستن و آسیب دیدن مقاومت بالایی دارند و می‌توانند نیروهای زیادی را تحمل کنند. همچنین، تنظیم و کنترل حرکت دندان‌ها با استفاده از براکت‌های فلزی بسیار دقیق و قابل پیش‌بینی است.

 اگرچه ظاهر فلزی این براکت‌ها ممکن است برای برخی افراد از نظر زیبایی چندان مطلوب نباشد، اما این روش همچنان به عنوان یک گزینه موثر و کارآمد در درمان انواع ناهنجاری‌های دندانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. پیشرفت‌های اخیر در طراحی براکت‌های فلزی، منجر به تولید براکت‌های کوچکتر و راحت‌تر شده است که این امر، تجربه درمانی بهتری را برای بیماران فراهم می‌کند.

ارتودنسی ثابت سرامیکی

ارتودنسی ثابت سرامیکی، با استفاده از براکت‌هایی از جنس سرامیک یا مواد همرنگ دندان انجام می‌شود. این نوع براکت‌ها به دلیل ظاهر زیباتر و تطابق بیشتر با رنگ دندان‌ها، در مقایسه با براکت‌های فلزی کمتر جلب توجه می‌کنند و به همین دلیل، گزینه‌ای محبوب برای بزرگسالان و افرادی هستند که به دنبال حفظ زیبایی لبخند خود در طول درمان هستند.

اگرچه براکت‌های سرامیکی از نظر زیبایی ظاهری مزایایی دارند، اما معمولاً از براکت‌های فلزی گران‌تر هستند و ممکن است کمی شکننده‌تر باشند. همچنین، الاستیک‌هایی که برای اتصال سیم به براکت‌های سرامیکی استفاده می‌شوند، ممکن است به مرور زمان تغییر رنگ دهند، اما با تعویض منظم آن‌ها توسط متخصص ارتودنسی، می‌توان این مشکل را برطرف کرد.

با این حال، براکت‌های سرامیکی همچنان یک گزینه عالی برای افرادی هستند که به دنبال یک روش درمانی کم‌نمایان‌تر هستند و تمایل دارند در طول درمان ارتودنسی، لبخندی زیبا و طبیعی داشته باشند.

ارتودنسی لینگوال (پشت دندانی)

ارتودنسی لینگوال، که به آن ارتودنسی پشت دندانی یا زبانی نیز گفته می‌شود، یک روش درمانی کاملاً نامرئی محسوب می‌گردد. در این روش، براکت‌ها به سطح داخلی دندان‌ها (سمت زبان) متصل می‌شوند و از دید مستقیم پنهان هستند. به این ترتیب، بیمار می‌تواند بدون نگرانی از دیده شدن بریس‌ها، درمان ارتودنسی خود را انجام دهد.

ارتودنسی لینگوال یک گزینه عالی برای افرادی است که به دنبال ارتودنسی نامرئی هستند و تمایل ندارند در طول درمان ارتودنسی، براکت‌ها بر روی دندان‌هایشان دیده شود.

با این حال، نصب و تنظیم براکت‌های لینگوال پیچیده‌تر و زمان‌برتر از سایر روش‌های ارتودنسی است و نیاز به تخصص و مهارت خاصی دارد. همچنین، بیماران ممکن است در ابتدا با مشکلات گفتاری و ناراحتی در زبان مواجه شوند تا به این نوع براکت‌ها عادت کنند.

هزینه ارتودنسی لینگوال نیز معمولاً از سایر روش‌های ارتودنسی بیشتر است. با این وجود، برای افرادی که زیبایی ظاهری برایشان در اولویت قرار دارد، ارتودنسی لینگوال یک گزینه بسیار جذاب و موثر است.

ارتودنسی دیمون (Self-ligating)

ارتودنسی دیمون، که به عنوان ارتودنسی خودمحکم‌شونده نیز شناخته می‌شود، یک نوع پیشرفته از ارتودنسی ثابت است. در این روش، براکت‌ها دارای یک مکانیسم خاص برای نگه داشتن سیم‌ها هستند و نیازی به استفاده از باندهای الاستیکی یا فلزی اضافی نیست. این ویژگی، اصطکاک بین سیم و براکت را کاهش می‌دهد و به دندان‌ها اجازه می‌دهد تا راحت‌تر و سریع‌تر حرکت کنند.

براکت‌های دیمون به دلیل کاهش اصطکاک، می‌توانند حرکت دندان‌ها را به صورت کارآمدتری کنترل کنند و نیاز به تنظیمات کمتری دارند. همچنین، این براکت‌ها معمولاً راحت‌تر از براکت‌های سنتی هستند و به دلیل عدم وجود باندهای الاستیکی، بهداشت دهان و دندان را نیز بهبود می‌بخشند. کاهش زمان درمان و تعداد دفعات مراجعه به متخصص ارتودنسی، از دیگر مزایای ارتودنسی دیمون به شمار می‌رود.

با این حال، هزینه این نوع براکت‌ها معمولاً بالاتر بوده و ممکن است برای همه بیماران مناسب نباشد. با این وجود، برای افرادی که به دنبال یک روش درمانی سریع‌تر، راحت‌تر و با نتایج بهتر هستند، ارتودنسی دیمون می‌تواند یک گزینه بسیار مناسب باشد.

مزایای ارتودنسی ثابت

 ارتودنسی ثابت، با بهره‌گیری از ابزارهای دقیق و تنظیمات تخصصی، قادر است طیف وسیعی از مشکلات دندانی را برطرف نموده و سلامت و زیبایی را به لبخند شما بازگرداند. از جمله مزایای ارتودنسی ثابت می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

قابلیت اصلاح مشکلات شدیدتر

در مقایسه با ارتودنسی متحرک، ارتودنسی ثابت از قابلیت بیشتری در اصلاح مشکلات پیچیده‌تر برخوردار است. این موارد شامل ناهنجاری‌های شدید فکی، مشکلات بایت عمیق، کراس بایت، و فاصله‌های زیاد بین دندان‌ها می‌شود. به همین دلیل، دندانپزشکان برای موارد شدیدتر اغلب این روش را به بیماران توصیه می‌کنند.

به عنوان مثال، در مواردی که دندان‌های فک پایین جلوتر از دندان‌های فک بالا قرار دارند، یا دندان‌های اصلی در زیر استخوان فک نهفته باقی مانده‌اند، ارتودنسی ثابت می‌تواند راهکاری موثر برای حل این مشکلات باشد.

کاربردهای متنوع

ارتودنسی ثابت در شرایط مختلفی می‌تواند به عنوان بهترین گزینه درمانی مطرح شود. به عنوان مثال، اگر دندان‌های شما نامرتب هستند، فاصله‌های بین دندانی دارید، طول تاج دندان‌های جلویی شما کوتاه است، تنها یک یا دو دندان شما برآمده‌تر از بقیه است، یکی از دندان‌ها دچار چرخش شده است، شیب بیرون‌زدگی دندان‌های جلویی شما زیاد است، یک یا تعدادی از دندان‌های شما عقب‌تر از دندان‌های کناری هستند، یا دندان‌های شما به درستی روی هم قرار نمی‌گیرند و در جویدن غذا به مشکل برخورده‌اید، ارتودنسی ثابت می‌تواند همچون راهکاری موثر برای حل این مشکلات مورد استفاده قرار گیرد.

عدم نیاز به همکاری فعال بیمار

برخلاف دستگاه‌های متحرک که بیمار باید آن‌ها را به صورت منظم (مثلاً ۲۲ ساعت در روز) بپوشد، در دستگاه‌های ثابت کمک بیمار برای تضمین روند درمان مورد نیاز نیست. فقط بیمار باید نکاتی که متخصص ارتودنسی درباره مراقبت و حفظ بهداشت به او گفته است را انجام دهد.

معایب و محدودیت‌های ارتودنسی ثابت

اگرچه ارتودنسی ثابت، با مزایای متعددی همراه است. با این حال، لازم است معایب و محدودیت‌های این روش نیز به دقت مورد بررسی قرار گیرد تا بیماران با آگاهی کامل نسبت به انتخاب این نوع درمان اقدام نمایند. در ادامه، به بررسی برخی از مهم‌ترین معایب ارتودنسی ثابت خواهیم پرداخت.

۱. طولانی بودن دوره درمان

یکی از مهم‌ترین معایب ارتودنسی ثابت، طولانی بودن دوره درمان است. به طور معمول، درمان با استفاده از بریس‌های ثابت بین ۱۸ تا ۲۴ ماه به طول می‌انجامد. این بازه زمانی، بسته به شدت ناهنجاری و پاسخ بدن بیمار به درمان، می‌تواند متغیر باشد و حتی افزایش یابد. این دوره طولانی درمان، نیازمند صبر، پیگیری مداوم و تعهد از سوی بیمار است و ممکن است برای برخی افراد خسته‌کننده و دشوار به نظر برسد.

۲. چالش‌های بهداشت دهان و دندان

استفاده از بریس‌های ثابت، بهداشت دهان و دندان را به چالشی جدی تبدیل می‌کند. وجود بریس‌ها و سیم‌ها در دهان، فضاهایی را ایجاد می‌کند که به راحتی محل تجمع ذرات غذا و پلاک می‌شوند. این امر، خطر پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.

برای حفظ بهداشت دهان و دندان در طول دوره ارتودنسی ثابت، بیمار نیازمند صرف وقت و دقت بیشتری برای مسواک زدن، استفاده از نخ دندان و دهانشویه است. همچنین، استفاده از ابزارهای کمکی مانند مسواک‌های بین دندانی نیز توصیه می‌شود.

۳. درد و ناراحتی اولیه

درد و ناراحتی در ابتدای دوره درمان و پس از هر بار تنظیم بریس‌ها، یکی دیگر از معایب ارتودنسی ثابت به شمار می‌آید. پس از نصب بریس‌ها و اعمال نیرو به دندان‌ها، بیمار ممکن است درد، حساسیت و ناراحتی در ناحیه دندان‌ها و لثه‌ها احساس کند. این درد معمولاً طی چند روز اول پس از تنظیمات جدید رخ می‌دهد و به تدریج کاهش می‌یابد. مصرف مسکن‌های معمولی و استفاده از موم ارتودنسی برای پوشاندن قسمت‌های تیز بریس‌ها می‌تواند به کاهش این ناراحتی کمک کند.

۴. محدودیت‌های غذایی

ارتودنسی ثابت، محدودیت‌های غذایی را نیز به همراه دارد. بیمارانی که از بریس‌های ثابت استفاده می‌کنند باید از مصرف برخی غذاهای سفت، چسبنده و قندی اجتناب کنند. غذاهای سفت می‌توانند به بریس‌ها آسیب برسانند و باعث شکستن یا جدا شدن آن‌ها شوند. غذاهای چسبنده نیز می‌توانند به راحتی در اطراف بریس‌ها گیر کنند و تمیز کردن آن‌ها دشوار باشد.

 غذاهای قندی نیز با افزایش خطر پوسیدگی دندان، سلامت دهان و دندان را تهدید می‌کنند. بیماران باید به توصیه‌های دندانپزشک خود در مورد رژیم غذایی مناسب پایبند باشند و از مصرف غذاهایی که می‌توانند به بریس‌ها آسیب برسانند یا بهداشت دهان و دندان را به خطر اندازند، خودداری کنند.

مراحل انجام ارتودنسی ثابت

این فرآیند درمانی ارتودنسی ثابت اگرچه زمان‌بر است، اما می‌تواند به بهبود قابل توجهی در زیبایی و عملکرد دندان‌ها منجر شود.

انجمن ارتودنتیست‌های آمریکا فرآیند عمومی درمان ارتودنسی را به این شرح لیست کرده است:

مرحله درمان	توضیحات
مشاوره و تشخیص	معمولاً در ۱ تا ۲ جلسه انجام می‌شود تا وضعیت دندان‌ها بررسی و طرح درمان تعیین شود.
نصب براکت‌ها یا بریس‌ها	در یک جلسه انجام می‌شود و شروع رسمی درمان ارتودنسی است.
ویزیت‌های تنظیم و بررسی	هر ۴ تا ۱۲ هفته یک‌بار، بسته به مرحله درمان و نیاز بیمار انجام می‌شود.
مدت زمان درمان	بسته به شرایط هر فرد متفاوت است، اما معمولاً بین ۱۲ تا ۲۴ ماه طول می‌کشد.
مرحله نگهدارنده (ریتینر)	پس از پایان درمان، بیمار باید برای مدتی از ریتینر استفاده کند تا نتایج درمان حفظ شود.

مراحل انجام ارتودنسی ثابت به شرح زیر است:

مشاوره و معاینه اولیه

نخستین گام در درمان ارتودنسی ثابت، مراجعه به متخصص ارتودنسی برای مشاوره و معاینه اولیه خواهد بود. در این مرحله، متخصص با دقت به بررسی وضعیت دهان و دندان‌های بیمار می‌پردازد و نوع و میزان ناهنجاری را تعیین می‌کند. این معاینه شامل بررسی بصری دندان‌ها، لثه‌ها و فک‌ها است. همچنین، متخصص در مورد سابقه پزشکی و دندانی بیمار سوالاتی را مطرح می‌کند تا اطلاعات کاملی در مورد شرایط سلامت او به دست آورد.

 هدف از این مرحله، تشخیص دقیق مشکل و تعیین مناسب‌ترین روش درمانی برای بیمار است. علاوه بر این، دندانپزشک در مورد انتظارات بیمار از درمان و نتایج احتمالی با او صحبت می‌کند تا تصوری واقع‌بینانه از فرآیند و نتایج درمان ارتودنسی به دست آید.

قالب‌گیری و تصویربرداری

پس از معاینه اولیه، متخصص ارتودنسی اقدام به قالب‌گیری از دندان‌ها یا اسکن دیجیتال می‌کند. قالب‌گیری یا اسکن دیجیتال به منظور تهیه مدل‌های دقیق از دندان‌های بیمار انجام می‌شود. این مدل‌ها به متخصص کمک می‌کنند تا موقعیت دندان‌ها را به دقت بررسی کرده و برنامه‌ریزی دقیقی برای درمان انجام دهد. علاوه بر قالب‌گیری، تصویربرداری نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

 رادیوگرافی‌های مختلف، از جمله پانورامیک و سفالومتری، به متخصص امکان می‌دهند تا ساختار استخوان‌های فک و موقعیت دندان‌ها را در داخل استخوان بررسی کند. این تصاویر به تشخیص مشکلات پنهان و برنامه‌ریزی دقیق‌تر برای حرکت دندان‌ها کمک می‌کنند. در برخی موارد، ممکن است نیاز به انجام سی‌تی‌اسکن نیز باشد تا تصاویر سه‌بعدی از فک و دندان‌ها به دست آید.

در نهایت متخصص ارتودنسی طرح درمان که شامل جزییات، هزینه و طول درمان هست به بیمار ارائه می‌کند.

آماده‌سازی پیش از نصب

در صورتی که بیمار نیاز به کشیدن دندان یا دندان پوسیده و بیماری لثه داشته باشد باید قبل از درمان ارتودنسی انجام شود. براساس طرح درمانی که متخصص ارتودنسی ارائه کرده است ممکن است به دلیل شلوغی شدید دندان‌ها نیاز باشد که دندانی خارج شود. محتوای کشیدن دندان در ارتودنسی می‌تواند به سوالات و ابهامات شما درباره اینکه چرا گاهی اوقات در درمان ارتودنسی لازم هست دندانی خارج شود پاسخ دهد.

برای نمونه عکس قبل و بعد درمان ارتودنسی زیر را مشاهده کنید.

---

مشکل بیمار: به هم ریختگی شدید دندانی

درمان : ارتودنسی ثابت دو فک با کشیدن 4 دندان آسیای کوچک اول دائمی

طول درمان: 1.5 سال

---

یا برای نمونه در این کیس دکتر سهراب آصفی درباره جزییات درمان توضیحات لازم رو ارائه می‌کنند.

البته همیشه نیاز به خارج کردن دندان در طی درمان ارتودنسی نیست، در محتوای “ارتودنسی بدون کشیدن دندان” نمونه‌های متنوع از درمان که بدون کشیدن دندان انجام شده است را می‌توانید مشاهده کنید.

نصب براکت‌ها

پس از آماده‌سازی دندان‌ها و انجام بررسی‌های لازم، مرحله نصب براکت‌ها آغاز می‌شود. در این مرحله، متخصص ارتودنسی براکت‌ها را به دقت بر روی سطح جلویی دندان‌ها می‌چسباند. این کار با استفاده از چسب مخصوص و با دقت بسیار بالا انجام می‌شود تا براکت‌ها به خوبی به دندان‌ها متصل شوند. سپس، سیم‌های فلزی از میان براکت‌ها عبور داده می‌شوند.

 این سیم‌ها نیروهای لازم را برای حرکت دندان‌ها به سمت موقعیت صحیح اعمال می‌کنند. برای تثبیت سیم‌ها بر روی براکت‌ها، از باندهای الاستیک یا فلزی استفاده می‌شود. فرآیند نصب براکت‌ها معمولاً حداقل یک ساعت به طول می‌انجامد و ممکن است با کمی ناراحتی همراه باشد. در این مرحله، دقت و مهارت متخصص ارتودنسی بسیار اهمیت دارد تا براکت‌ها و سیم‌ها به درستی نصب شوند و نیروی مناسب را اعمال کنند.

تنظیمات دوره‌ای و پیگیری درمان

تنظیمات منظم بریس‌ها بخشی ضروری از فرآیند درمان ارتودنسی ثابت خواهد بود. پس از نصب بریس‌ها، بیمار باید به طور منظم (معمولاً هر 4 تا 6 هفته) به دندانپزشک مراجعه کند تا تنظیمات لازم بر روی بریس‌ها انجام شود. این تنظیمات شامل سفت کردن سیم‌ها و تغییر باندهای الاستیک است که باعث حرکت تدریجی دندان‌ها به موقعیت صحیح می‌شود. پیگیری منظم و دقیق این تنظیمات برای موفقیت درمان بسیار مهم است.

متخصص ارتودنسی در هر جلسه، وضعیت دندان‌ها و فک‌ها را بررسی می‌کند و تنظیمات لازم را برای پیشبرد درمان انجام می‌دهد. در طول این دوره، بیمار باید بهداشت دهان و دندان خود را به دقت رعایت کند و از مصرف غذاهای سفت و چسبنده خودداری کند تا از آسیب دیدن براکت‌ها و سیم‌ها جلوگیری شود.

پایان درمان و استفاده از ریتینر

پس از اینکه دندان‌ها کاملاً مرتب شدند و فک‌ها در موقعیت هماهنگی نسبت به هم قرار گرفتند، وسایل ارتودنسی برداشته می‌شوند. بعد از برداشتن بریس‌های ارتودنسی ثابت، استفاده از ریتینر برای حفظ نتایج درمان ضروری است. ریتینرها وسایلی هستند که به صورت سفارشی برای هر بیمار ساخته می‌شوند و به حفظ موقعیت جدید دندان‌ها کمک می‌کنند.

این وسایل می‌توانند به صورت ثابت یا متحرک باشند. استفاده منظم و صحیح از ریتینر به جلوگیری از حرکت مجدد دندان‌ها و حفظ نتایج کمک زیادی می‌کند. بیماران باید به دقت دستورالعمل‌های دندانپزشک را انجام دهند و از ریتینرها به خوبی مراقبت کنند. این مرحله نیز به اندازه مراحل قبلی درمان از اهمیت بالایی برخوردار است و باید به دقت رعایت شود. عدم استفاده صحیح از ریتینر می‌تواند منجر به بازگشت دندان‌ها به موقعیت اولیه شود و نتایج درمان را از بین ببرد.

طول درمان ارتودنسی ثابت

مدت زمان مورد نیاز برای درمان ارتودنسی ثابت یکسان نبوده و به عوامل متعددی بستگی دارد. متخصص ارتودنسی پس از بررسی دقیق شرایط دندانی و فکی بیمار، طرح درمان مناسب را تعیین می‌کند. شدت ناهنجاری‌ها و میزان بهم‌ریختگی دندان‌ها از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده طول دوره درمان هستند. به طور معمول، طول دوره درمان ارتودنسی ثابت بین یک تا دو سال (۶ تا ۳۰ ماه) متغیر است.

علاوه بر این، همکاری بیمار در رعایت بهداشت دهان و دندان و حضور منظم در جلسات معاینه و تنظیم دستگاه‌های ارتودنسی نیز در تسریع روند درمان نقش بسزایی دارد. جلسات تنظیم معمولا هر ۴ تا ۸ هفته یکبار برگزار می‌شوند. پس از اتمام دوره فعال درمان و برداشتن دستگاه‌های ثابت، استفاده از نگهدارنده‌های ارتودنسی (ریتینرها) ضروری است. این نگهدارنده‌ها به منظور تثبیت موقعیت جدید دندان‌ها و جلوگیری از بازگشت آن‌ها به وضعیت اولیه استفاده می‌شوند. در ابتدا، لازم است ریتینرها به مدت ۲۲ ساعت در شبانه روز استفاده شوند، اما به تدریج با تثبیت دندان‌ها، مدت زمان استفاده از آن‌ها کاهش می‌یابد.

مراقبت‌های لازم در طول درمان

درمان ارتودنسی ثابت، فرآیندی است که نیازمند تعهد و دقت فراوان از سوی بیمار خواهد بود. حصول نتیجه مطلوب و حفظ سلامت دهان و دندان در طول این دوره، مستلزم رعایت مراقبت‌های ویژه‌ای است که در ادامه به آن‌ها پرداخته می‌شود.

بهداشت دهان و دندان

حفظ بهداشت دهان و دندان در دوران ارتودنسی ثابت از اهمیت بسزایی برخوردار است. استفاده از مسواک مخصوص ارتودنسی پس از هر وعده غذایی، به منظور زدودن باقی‌مانده غذا از اطراف براکت‌ها و سیم‌ها ضروری است. همچنین، استفاده از نخ دندان مخصوص ارتودنسی (مانند نخ دندان سوپرفلاس) برای تمیز کردن فضاهای بین دندانی و زیر سیم‌ها، به جلوگیری از پوسیدگی و التهاب لثه کمک می‌کند. علاوه بر این، استفاده از دهانشویه‌های حاوی فلوراید و ضدباکتری نیز می‌تواند در کاهش خطر پوسیدگی و التهاب لثه موثر باشد.

رژیم غذایی مناسب

رژیم غذایی مناسب نقش مهمی در موفقیت درمان ارتودنسی ایفا می‌کند. پرهیز از مصرف غذاهای سفت و چسبنده مانند ته دیگ، گز، آجیل و آدامس، به دلیل احتمال شکستن یا کج شدن براکت‌ها و سیم‌ها الزامی است. همچنین، مصرف غذاها و نوشیدنی‌های رنگی مانند نوشابه، قهوه و چای، به دلیل احتمال ایجاد لکه روی براکت‌ها و دندان‌ها باید محدود شود. در عوض، مصرف غذاهای نرم و مغذی مانند سوپ، فرنی، پوره سیب زمینی و انواع میوه‌ها و سبزیجات پخته شده، به سلامت دندان‌ها و لثه‌ها کمک می‌کند.

پیشگیری از آسیب به براکت‌ها

علاوه بر رعایت بهداشت دهان و دندان و داشتن رژیم غذایی مناسب، باید از وارد آمدن ضربه به براکت‌ها نیز جلوگیری شود. در صورت انجام ورزش‌های پربرخورد، استفاده از محافظ دهان توصیه می‌شود. همچنین، در صورت مشاهده هرگونه مشکل در براکت‌ها یا سیم‌ها، باید فورا به متخصص ارتودنسی مراجعه نمود.

هزینه ارتودنسی ثابت و عوامل مؤثر بر آن

هزینه انجام این درمان، دغدغه‌ای مهم برای بسیاری از افراد به شمار می‌رود. هزینه ارتودنسی ثابت، تحت تاثیر عوامل متعددی قرار دارد که درک آن‌ها، به افراد کمک می‌کند تا با دیدگاهی روشن‌تر، برای این درمان برنامه‌ریزی کنند.

میزان ناهنجاری دندان‌ها، نوع براکت‌های مورد استفاده (از فلزی ساده تا سرامیکی و لینگوال)، طول دوره درمان، تخصص و تجربه متخصص ارتودنسی، و موقعیت جغرافیایی کلینیک، همگی از جمله عوامل تعیین‌کننده هزینه نهایی ارتودنسی ثابت هستند. علاوه بر این، هزینه‌های جانبی مانند جلسات تنظیم، تصویربرداری‌های مورد نیاز در طول درمان و اقدامات نگهداری پس از اتمام دوره درمان نیز می‌توانند بر هزینه کلی تاثیرگذار باشند که تمامی این موارد پس از مشاهده تصاویر فوتوگرافی و رادیولوژی توسط متخصص تعیین خواهد شد.

باتوجه به ماهیت بلندمدت درمان ارتودنسی، بسیاری از کلینیک‌ها، به منظور تسهیل دسترسی افراد به این درمان، شرایط پرداخت اقساطی را در نظر می‌گیرند. با این وجود، به منظور دریافت برآورد دقیق از هزینه درمان و آگاهی از شرایط پرداخت، توصیه می‌شود به یک متخصص ارتودنسی با تجربه مراجعه نموده و پس از انجام معاینات لازم، مشاوره تخصصی دریافت نمایید. مراکزی معتبر و تخصصی مانند مطب دندانپزشکی دکتر سهراب آصفی، با ارائه خدمات حرفه‌ای و استفاده از تجهیزات پیشرفته، می‌توانند تجربه‌ای مطمئن و باکیفیت را در زمینه ارتودنسی ثابت برای بیماران فراهم آورند.

ارتودنسی ثابت برای چه افرادی مناسب است؟

ارتودنسی ثابت، برای طیف وسیعی از افراد با مشکلات دندانی و فکی گوناگون، راهگشا خواهد بود. این روش، در مواردی که نیاز به اصلاح موقعیت دندان‌ها و فک‌ها به صورت دقیق و کنترل‌شده وجود دارد، از اهمیت بسزایی برخوردار است.

ارتودنسی ثابت برای درمان‌های جامع‌تر مورد نیاز هستند. در حالی که الاینرهای شفاف برای درمان مشکلات خفیف تا متوسط استفاده می‌شوند، دستگاه‌های ثابت برای مشکلات پیچیده‌تر و کلی‌تر مؤثر هستند.

افرادی که از نامرتبی و شلوغی دندان‌ها رنج می‌برند، می‌توانند از مزایای ارتودنسی ثابت بهره‌مند شوند. این روش، قادر است دندان‌هایی را که به صورت نامنظم و با تراکم بالا در دهان رویش یافته‌اند، به تدریج و با اعمال نیروی کنترل‌شده، مرتب و هم‌تراز نماید. همچنین، وجود فاصله بین دندان‌ها، که می‌تواند ناشی از اندازه کوچک دندان‌ها یا مشکلات فکی باشد، با استفاده از ارتودنسی ثابت قابل اصلاح است.

در حوزه مشکلات بایت (نحوه قرارگیری فک‌ها بر روی هم)، ارتودنسی ثابت نقش مهمی ایفا می‌کند. این روش برای اصلاح انواع مال‌اکلوژن‌ها، از جمله اوربایت (پوشش بیش از حد دندان‌های فک بالا بر روی دندان‌های فک پایین)، آندربایت (جلوتر بودن فک پایین از فک بالا)، اپن‌بایت (وجود فاصله بین دندان‌های فک بالا و پایین) و کراس‌بایت (قرارگیری دندان‌های فک بالا به صورت عقب‌تر از دندان‌های فک پایین) کاربرد دارد.

علاوه بر این، در مواردی که فک بالا یا پایین، جلوتر یا عقب‌تر از موقعیت طبیعی خود قرار دارند، ارتودنسی ثابت می‌تواند با همکاری درمان‌های جراحی فک، به اصلاح این ناهنجاری کمک کند. در نهایت، ناهماهنگی‌های دندانی و فکی که منجر به مشکلات جویدن و تکلم می‌شوند، با اصلاح موقعیت دندان‌ها و فک‌ها از طریق ارتودنسی ثابت، بهبود می‌یابند. دندان‌هایی که به صورت غیرطبیعی کج شده یا چرخش دارند نیز با استفاده از این روش، به موقعیت صحیح خود بازگردانده می‌شوند.

همچنین ارتودنسی ثابت در همه سنین می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد. کودک و نوجوان و بزرگسال همه می‌توانند ارتودنسی ثابت انجام دهند.

تفاوت ارتودنسی ثابت و متحرک

در مواردی که ناهنجاری‌های استخوانی فک وجود دارد یا فضای کام محدود است، ارتودنسی متحرک می‌تواند به کار رود. این روش شامل استفاده از پلاک‌های متحرک بوده که بر اساس قالب‌گیری از دندان‌ها ساخته می‌شوند. طول درمان ارتودنسی متحرک معمولاً حدود 6 ماه است.

تفاوت دیگر بین این دو روش در قابلیت جابجایی آن‌ها است. پلاک‌های ارتودنسی متحرک معمولاً هنگام غذا خوردن قابل برداشتن هستند، در حالی که دستگاه‌های ارتودنسی ثابت به طور دائم به دندان‌ها متصل هستند و بیمار نمی‌تواند آن‌ها را جدا کند. این امر تیاز به رعایت بهداشت دهان و دندان دقیق‌تر در طول درمان ارتودنسی ثابت دارد.

در این جدول به صورت خلاصه به مقایسه این دو روش درمانی پرداختیم.

ویژگی	ارتودنسی ثابت (Fixed Appliances)	ارتودنسی متحرک (Removable Appliances/Clear Aligners)
تعریف و مکانیزم	از براکت‌ها (که توسط چسب مخصوص به دندان‌ها متصل می‌شوند) و سیم‌های اصلی (Archwires) که از شیارهای براکت‌ها عبور می‌کنند، تشکیل شده است.	شامل سینی‌های پلاستیکی نازک، شفاف و سفارشی (مانند اینویزیلاین) است که بر اساس مدل دندان بیمار ساخته شده‌اند.
قابلیت جابجایی	قابل جابجایی نیستند. توسط باندهای فلزی یا سیمان مخصوص به دندان‌ها متصل می‌شوند و تا پایان دوره درمان برداشته نمی‌شوند.	به راحتی قابل جابجایی هستند. بیمار می‌تواند آن‌ها را برای خوردن، مسواک زدن و نخ دندان کشیدن خارج کند.
میزان استفاده	به صورت ۲۴ ساعته بر روی دندان‌ها قرار دارند و نیاز به همکاری فعال بیمار برای پوشیدن آن‌ها نیست.	توصیه می‌شود که بیمار آن‌ها را حداقل ۲۲ ساعت در روز استفاده کند تا موثر باشند.
محدوده و پیچیدگی درمان	برای مشکلات پیچیده‌تر و کلی‌تر مؤثر هستند و می‌توانند حرکات بسیار دقیق دندان را ایجاد کنند. برای هرگونه اصلاحی که هدف آن دستیابی به شکل کمانی ایده‌آل است، قابل استفاده هستند.	معمولاً برای درمان مشکلات خفیف تا متوسط ارتودنسی مناسب هستند. در موارد بسیار شدید مال‌اکلوژن (ناهنجاری بایت)، ارتودنسی ثابت سنتی توصیه می‌شود.
زمان ویزیت و تنظیم	نیاز به مراجعه منظم به متخصص ارتودنسی برای سفت کردن یا شل کردن دستگاه، معمولاً هر ۴ تا ۸ هفته. تنظیمات می‌تواند مستقیم و سریع انجام شود.	بیمار معمولاً هر یک تا دو هفته خود سینی‌های الاینر را تعویض می‌کند تا دندان‌ها به سمت هدف مورد نظر حرکت کنند.
ظاهر و زیبایی	براکت‌های فلزی سنتی قابل مشاهده هستند و ممکن است ظاهر ناخوشایندی داشته باشند، به‌خصوص برای بزرگسالان. (اگرچه انواع سرامیکی یا لینگوال نامرئی هستند.)	بسیار کمتر قابل توجه هستند، زیرا شفاف و نازک هستند.
بهداشت دهان و دندان	به دلیل وجود براکت و سیم، تمیز کردن دشوارتر است و خطر تجمع پلاک، پوسیدگی دندان (Caries) و التهاب لثه (Gingivitis) بالا است.	به دلیل قابلیت خارج شدن، مسواک زدن و نخ دندان کشیدن آسان‌تر است.
محدودیت‌های غذایی	بیمار باید از خوردن غذاهای سفت، چسبنده و جویدنی مانند آجیل، پاپ‌کورن و کارامل اجتناب کند.	بیمار می‌تواند آن‌ها را خارج کند و به طور عادی غذا بخورد. با این حال، باید از نوشیدن مایعات اسیدی یا قندی در حین استفاده از الاینر خودداری شود، زیرا ممکن است باعث پوسیدگی یا لکه‌دار شدن دندان‌ها شوند.

بهترین دکتر ارتودنسی ثابت در تهران

در این مطلب به بررسی جامع ارتودنسی ثابت پرداختیم. بهترین زمان برای آغاز درمان ارتودنسی ثابت، اغلب در دوران نوجوانی و بازه سنی ۱۱ تا ۱۵ سالگی خواهد بود. در این مقطع، دندان‌های دائمی به‌طور کامل رویش یافته و استخوان فک همچنان از انعطاف‌پذیری نسبی برخوردار است.

این ویژگی‌ها امکان حرکت سریع‌تر و موثرتر دندان‌ها را فراهم می‌آورند و در نتیجه، نتایج درمانی مطلوب‌تری حاصل می‌گردد. شایان ذکر است که ارتودنسی ثابت، محدود به گروه سنی خاصی نبوده و بزرگسالان نیز در صورت نیاز می‌توانند از این روش بهره‌مند گردند. با این حال، درمان در سنین بالاتر ممکن است به زمان بیشتری نیاز داشته باشد.

انتخاب زمان مناسب برای انجام ارتودنسی، امری تخصصی است که نیازمند بررسی شرایط فردی و مشاوره با متخصص ارتودنسی خواهد بود.

سوالات متداول